«Абай әлемі» кітап сериясының үшінші топтамасы А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапхана қорына келіп түсті.
«Абай әлемі» сериясы әдеби жобасының мақсаты- «Рухани жағыру» бағдарламасы аясында, дарынды жерлестердің мәдени және әдеби мұраларын сақтауға, жергілікті авторлардың шығармаларын танымал ету, жастардың патриоттық сезімін, туған жерге деген сүйіспеншілікті дамытуға бағытталған.
Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметовтің бастамасымен жүзеге асырылуда.
«Абай әлемі» кітап сериясы біздің облыстың белгілі авторларының, ақындардың, өлке зерттеушілерінің және өнер адамдарының жанры мен тақырыбы жағынан әр түрлі, бұрын жарық көрмеген немесе аз тиражбен шыққан шығармаларын біріктіреді.
Кітап сериясының басылымы бес жылға – 2018 жылдан 2022 жылға дейін жоспарланған. Жазушылар мен ақындардың шығармаларын бағалау және басып шығару жөніндегі кеңесті КСРО Жазушылар одағының мүшесі, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, «Құрмет» орденінің иегері Медеу Сәрсеке басқарады.
Үшінші топтама - 28 атаумен жарыққа шықты.
Абайтану : бес томдық .-Т. 1 : Таңдамалы.. - Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2020. - 568 б.
Абайтанудың бірінші томына ҚР Президенті Қасым Жомарт Кемелұлының «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» бағдарламалық мақаласымен басталып, Алаш арыстарының ұлы ақын туралы жазған мақалалары іріктеліп топтастырылды.
Екінші томына, С. Мұқанов, Қ. Мұхамедханов, А. Нұрқатов т. б. Ғалымдардың зерттеулері енгізілді.
Үшінші томға абайтанудың ғылыми негізін салған Мұхтар Әуезовтің әр жылдарда жазған мақалалары, С. Мұқанов, Қ. Мұхамедханов, А. Нұрқатов т. б. ғалымдардың зерттеулері енгізілді.
Төртінші томға, Абай мұрасына арналған Қ. Жұмалиев, З. Ахметов, Т. Әлімқұлов, Р. Сыздықова сынды ғалымдардың еңбектері топтастырылды.
Бесінші томға абайтанудан таңдамалы зерттеулер топтастырылған кезекті кітапқа ақын мұраларын әр қырынан зерттеген мақалалар енгізілді.
Абай және ақын шәкірттер мұрасы : үш томдық таңдамалы .- Т. 1 .- Нұр Сұлтан: Фолиант, 2020.-472 б.
Бұл кітаптарда Абай Құнанбайұлының ақын шәкірттері мен оның ақындық өнер мектебі жайында көрнекті абайтанушы ғалымдардың ғылыми-танымдық еңбектері топтастырылды. Абайдың өнерлі шәкірттері Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Турағұл, Көкбай, Әріп, Әсет, Уәйіс, Тайыр, Кәкітай, Әубәкір, Әрхам сынды ақындардың ақындық дәстүрі, шығармашылығы мен өмірі ъхақындағы мақалалар мен зерттеулер жарияланып отыр.
Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғлының өлені.(Репринттік басылым. 1909 жыл).-Нұр Сұлтан: Фолиант, 2020.- 248 б.
Абай Құнанбайұлының 1909 жылы Санкт-Петербургте Ілияс Бораганскйй Баспаханасынан жарық көрген өлеңдер жинағының репринттік басылымы.
Абай..Abai. Қара сөздер. Слова назидания. Edifying words.-Нұр Сұлтан: Фолиант, 2020.- 344 б.
Барлығы 45 сөзден тұратын ерекше туынды болашаққа бағыт бағдар сілтейтін бағдаршам ретінде әр адамның айнасы болып, ғұмырлық ұстанымын қалыптастырары сөзсіз.
Әлімбетов, С. Шығармалары. Анадан шыншыл туған Сапарғали : өлеңдер, арнаулар, поэмалар, айтыстар, естеліктер / Т. Әміренов. - Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2020. - 400 б.. -(Абай әлемі)
Кітапқа алғашқы өлеңдер жинағы, «Өлең гүл», «Жыр мұра» жинақтарына енген туындылары топтастырылған.
Жиреншин, Ә. Шығармалары / Ә. Жиреншин. - Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2020. - 496 б.. -(Абай әлемі)
Бұл жинаққа Абайдың шығармашылық мұрасын алғашқы зерттеушілердің бірі, қазақ кітаптану ғылымының негізін қалаушы, Халықаралық Азия, Африка елдері кинофестивалінің лауреаты Ә. Жиреншиннің таңдамалы ғылым мақалалары мен әдеби мұрасы жинақталған.
Төленұлы Ж. Биназарұлы И. Шығармалары.-Нұр Сұлтан:Фолиант,2020.-424 б.
Жинаққа Семей өңірінің ақындары-Иса Биназаров пен Жақсылық Төленовтың туындылары топтастырылған.
Әміренов Т. Шығармалары: өлеңдер, айтыстар, поэмалар, естеліктер /Т. Әміренов.-Нұр-Сұлтан: Фолиант,2020.-392 б.
Кітапқа қазақ өлеңінің тарихында лайықты орны бар халық ақыны Тәңірберген Әміреновтің шығармалары еніп отыр.
Өлкетанушы Борис Щербаковтың «Жидебайдың жұлдызды даласы» атты шығармасы екі тілде, орыс, ағылшын тілінде шығарылды.
Щербаков Б. Зведная степь Жидебая/Б. Щербаков.-Нур-Султан:Фолиант,2020.-352 с.
В новой книге Бориса Щербакова читатель узнает о главном и интересном, связанном с жизнью и творчеством поэта и философа Абая Кунанбаева, о его земле-«планете степной», где проходила жизнь его друзей и современников.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
А. С. Пушкин атындағы облыстық кітапханада «Төр Алтай жырлайды» атты поэзия фестивалі өтті. Фестиваль қонағы Дәулеткерей Кәпұлы «Терісбұрау» өлеңдер жинағын
кітапханаға сыйға тартты.
Кәпұлы Д. Терісбұрау.-Д. Кәпұлы.-Астана:Фолиант, 2017.-160 б.
Дәулеткерей Кәпұлы қазақтың уыз тіліне жөргектен жарыған ақын екеніне айтыс тыңдармандары да, кітап оқырмандары да әу бастан көз жеткізген.
Дәулеткерей - өлең бәйгесіне уызында жарып келіп қосылған хас жүйрік. Оның алашқа әйгілі айтулы ақындардың қанынан жаралып, қара шаңырағында туып, жасынан жырмен сусындап өсуінің өзі соған меңзейді.
Ұлтымыздың қаймақты тілін көшпелі тіршіліктегі бесік әлдиінен бастап, әженің әңгімесінен. Әкенің кең тынысты дастандарынан, ананың ақ уыз жырларынан бойына сіңірген ақын жырларынан даланың жусан иісі, сабаның күрпілдек піспек дыбысы, шыңдағы қыранның шаңқылы, тау басындағы ұлардың уілі, жорғаның тайпалы –бәрі –бәрі шынайы көрініс тауып отырады. Өлеңдеріндегі тосын теңеулер, оқыс ойлар көзі қарақты оқырманын оқшау сезімдерге жетелері анық. «Терісбұрау»кітабы –зар күйіндегі жыраудың дер шағындағы толыққанды туындысы екені күмәнсіз.
Кітап қазақ сөз өнерінің қадірін шынайы бағалайтын оқырманға арналады.
Ауылда тудым, ауылда өсіп келемін
Кездім шарлап ойлы, қырлы белеңін
Тұнық суын, таза ауасын сімірдім
Ауыл маған берді барлық берерін, -деп«Ауылда тудым» атты өлеңінде ақын өзі жырлағандай Үржар ауданында тұрып, сол жерде ақын болып қалыптасқан.
30 маусым күні ақын Жабайыл Бейсенов А. С. Пушкин атындағы кітапханаға «Ауылым –алтын қазынам» атты кітабын сыйға тартты. Бейсенов Жабайыл – ақын, сазгер. 1935 жылы 9 қарашада Қытай Халық Республикасы Тарбағатай аймағы Толы ауданы Жайыр тауының етегінде дүниеге келген. 1935-1942 жылдар аралығында ата-ана тәрбиесінде болып, 1943 жылдан 1951 жылға дейін Толы ауданындағы орталау мектепте білім алды. 1952-1956 жылдары Шәуешек қаласындағы қазақ гимназиясында оқыды. 1957-1961 жылдары арасында ШҰАР, Үрімші қаласындағы педагогикалық институттың тіл және әдебиет факультетін бітірді. 1962 жылы Қазақстанға келгеннен бастап, 1996 жылға дейін бұрыңғы Мақаншы ауданы (қазіргі Үржар ауданы, Шығыс Қазақстан облысы), Жарбұлақ орта мектебінде ұстаз болып жұмыс атқарды.
Жинаққа енген өлеңдер ақынның туған жері, алтын бесік ауылы туралы сыр шертеді. Өлеңдерінде бүгінгі уақыт тынысы, ізгілік, адамгершілік ұстаным көрініс тапқан. Кітапты шығаруға демеушілік жасаған Құл-Мұхаммед Рақымғали Абрарұлы.
Танымал есімдер-http://imena.pushkinlibrary.kz/kz/pisateli-i-poetykz/1691-.html
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
29 маусым күні А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханаға Кітапбаев Бошайдың ұлы Марат
Бошайұлы «Алтай азаматы» атты жаңадан шыққан кітабын сыйға тартты.
Кітапта Ұлы Отан соғысының ардагері, ауыл шаруашылық өндірісін көрнекті ұйымдастырушы, Социалистік Еңбек Ері, әйгілі атбегі Бошай Кітапбаевтың тоғыз таңбалы Найман руының тарихына қалам сермеген кітаптарынан үзінділер, түрлі тақырыптағы ой-толғаныстары, баспасөз бетінде жарық көрген сұхбаттары, фотосуреттері мен мұрағат құжаттары топтасқан.
Жинақта оның тұлпар болатын тайды бірден танитын атбегілігі мен көнеден шежіре шертетіндігін, азаматтық айбыны мен қайраткерлік қырын сипаттайтын замандастары, әріптестері және өзі әрдайым жақын жүрген қаламгерлер қауымының ыстық ықыласқа толы естеліктері берілген.
Кітапта Әбдікерім және оның ұрпақтары, Алтайдағы алтын ұя, Бошайдың үш қарасы, Құлшыманның қос ұлы атты әңгімелерімен таныса аласыз.
Бошай аға туралы Салықбаев Болаттың «Алыбы еді, асылы еді Алтайдың» мақаласы енгізілген.
Кітап көпшілік оқырманға арналған.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
Мұқатай Ж. Жанарымдағы әлем.- Өскемен : Шығыс ақпарат, 2021. -332 б.
22 маусым 2021 жылы «Дидар» газетінің журналисі Жанар Мұқатайқызы «Жанарымдағы әлем» атты кітабын сыйға тартты. 1997 жылдан бастап облыстық «Дидар» газетінде жиырма бес жылдай жұмыс істейді. Тұңғыш кітабына газет бетінде жарияланған әңгіме, мақала, сұхбаттарын ұсынып отыр. Журналистік жолсапар, Айналайын атамекен, Сырға толы сұхбаттар, Көңіл пернесі,-деген бірнеше бөлімнен тұрады. Кітап өте тартымды жазылған. «Ұшбұлақтағы үш бала»,- атты мақалада, Әбдешовтар отбасының ағайынды үш бала Әли, Назира, Аружанды Семейдің балалар үйінен алып патронаттық тәрбие бергендігі туралы жазылған. Жазушылар Қабдеш Жұмаділов, Асқар Алтай, Тұрысбек Сәукетаев, Айгул Кемелбаевамен сұхбаттар берілген. Кітаптың әр бетінде шығысына, туған жеріне, жерлестеріне, ағайын туыстарға деген ыстық ықыласы, сезімі, махаббаты, құрметі жатыр. Құрметті оқырман, кітаппен таныс болайық.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі: Уалханова Рақия Нұралықызы
«Шығыс шеңбері» аталған тас жолдың құрылысы 1940-41 жылдары халықтың күшімен 72 күнде салынды. Шығыс Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағат деректеріне сүйенген А.Аубакировтың сөзінше , «шығыс шеңбері »тас жолының құрылысы туралы жинақталған тарихи деректер жоқ. 1940-1941 жылдардағы мерзімді басылым беттерінде («Алтай большевигі», «Сталинское знамя») аздаған мақалалар жарияланған. 2001 -2002 жылдары «Дат» тарихи қоғам мүшелері осы тақырыпты зерттеп, материалдар іздестіргенде жол құрылысы тарихын таба алмаған. Қала кітапханаларының қорынан Н.А. Алексеенконың «Усть-Каменогорск», Ю.А. Кислициннің Н.И. Попованың «Народная стройка области» еңбектері, Қазақ Совет энциклопедиясынан танымдық дерек қана табылған.
1940 жыл қарсаңында облыс аумағында автокөліктерге арналған бірде –бір тас жол болмаған. Халық шаруашылығы көп залал шекті. Қыс айларында Зырян (қазіргі Алтай) қаласынан қорғасын-мырыш концентратын Риддер қаласына ұшақпен , Өскеменге нанды пароходпен жеткізу үшін қаладан небәрі 40 шақырым жердегі Феклистовка селосынан150 шақырым жерде орналасқан Гусиная айлағына өгіз арбамен тасуға мәжбүр болған. Тас жол салу 30 жылдарында белгіленгенмен, тек 1940 жылы ғана республикалық мекемелер »Шығыс шеңбері» тас жолын салу жобасын бекітті. Алайда 1939 жылы март айында өткен ВКП(Б)-ның XVIII сьезінде 210 шақырымдық жол құрылысын салу мен жөндеуді қарастырылғанымен, халық шаруашылығын дамытудың ІІІ бесжылдық жоспарында жол құрлысын орталықтан қаржыландыру мәселесі шешілмеген еді. Ферғана каналын салудағы тәжірибені қолданып, колхозшыларды міндеттей отырып, солардың күшімен жол салу мәселесін шешкен еді.
Шежіреші Сағди Қапасұлының «Ақтағыстар-Ата наймандар» атты кітабын сыйға тартты. Автор бұл кітабында киіздей тұтасқан қалың Найман елінің негізгі бір бұтағы саналатын-Терістаңбалы табының тарихи әдебиеттер мен халық шежірелерінде көп таңбалана бермейтін Ақтағыс (кейбір тарихи материалдарда Ақтаза аталады» атасының қысқаша тарихына және осы атаның тұғырлы тұлғалары мен ұлықты ұлдары төңірегінде бұрын- соңды ел құлағына естілмеген, жазбаша, ауызша шежірелерде түсінік таппаған, сирек ұшырасатын тарихи деректер мен көне аңыз-әңгімелерде айтылатын нақтылы болған оқиғаларды негізге алған. Тарихи тақырыпты шығармашылығының өзегі санайтын жазушы туындысының бірінші тарауын тұтастай шежіре мен тарихқа арнаған. Ас беру ата баба мұрасы, дәстүрлі де қасиетті қазынамыз атты бөлімде. Қазақтың дәстүрі мен салтымен таныс боласыз.
Оқырман бұл тақырыптардан жалпы қазаққа шежіре мен тарихтың қасиеті, қажеттілігі төңірегінде іздеген көкейкесті сауалдарының жауабын табарыңа кәміл сенеміз.
Кітап тарих сүйер қауымға, жоғары оқу орындарының студенттері мен мектеп оқушыларына арналған.
Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
Зайсандық жерлесіміз Көкенай Камалиев «Өнерлі елім Зайсаным» атты кітабын сыйға тартты. Бұл кітап деректі очерктер жинағы. Автор 1956 жылы Зайсан ауданындағы «Благодарнен» он жылдық орта мектебін бітіргеннен кейін, Қазақтың Мемлекеттік Абай атындағы академиялық опера және балет театры жанынан тұңғыш ашылған студияға түсті. 1958 жылы бітірген соң, Зайсан қаласына шақырылып, аудандық Мәдениет үйінің директоры, 1968-1972 жылдары Өскемен қаласындағы музыка училищесін бітіріп, Шығыс Қазақстан облыстық халық шаруашылығы үйінде, әдіскер, одан соң директор болды.
1977-1997 жылдары республикалық қазақ радиосында Саяси хабарлар бас редакциясында музыкалық көркемдеуші, дыбыс режиссері, режиссер қызметтерін басқарды.
Автор кітабында осы бір өнер өлкесінде көрген-білгендерін, өнеге тәлім алған өнер дүлділдері мен жұлдыздары, талантты достары, облыс, аудан сахналарында көрсеткен өнерлері, әрқилы жолсапарлары жайында автор егжей-тегжейлі толық баяндайды.
Құрметті оқырман, кітаппен таныс болыңыз.
Дайындаған: Кітапты толықтыру бөлімінің жетекшісі Уалханова Рақия Нұралықызы
|
|
|
