Бесқарағай ауданы
Ауданның атауы сол жердің түріне байланысты аталған. Ертіс өңірінің құмды бұйраттарында қылқан жапырақты белдеулі орман өседі. Егінді алқаптары мен ауылдары созылған қарағайлы орманмен қоршалған. Бесқарағай ауданының аумағында сондай бес қарағайлы орман белдеуі бар. «Бес қарағай» сөзі содан шыққан.
1926 ж. Павлодар облысының құрамында Бесқарағай ауданы құрылды.
1959 ж. Бесқарағай ауданы Павлодар облысынан Семей облысына берілді.
1997 ж. Семей облысының таратылуына байланысты Бесқарағай ауданы Шығыс Қазақстан облысының құрамына кірді.
|
Башкуль ау. (1837 г.) |
ГЛПР «Семей орманы» |
Ақкөл мешіті (сер. XIX в.) |
Бесқарағай ауданы Қазақстан Республикасы Шығыс Қазақстан облысының солтүстігінде орналасқан. Аумағы 11,4 мың шаршы м.Әкімшілік орталығы – Үлкен Владимировка (Бурас) селосы. Халқы 23,4 мың адам (2009 жыл 1қаңтар). Ауданда 10 ауылдық округ, 30 елді мекен бар. Ауданның негізгі бағыты – ауыл шаруашылығы.
Ертіс өңірінің бойындағы бірегей орман алқабын қалпына келтіру және сақтау мақсатында құрылған «Семей орманы» табиғи орман резерватының көп бөлігі Бесқарағай ауданының аумағында.
Ұлы Отан соғысына мыңнан аса бесқарағайлықтар қатысқан. Олардың үшеуі, Елистратов С.А., Корнев И.И., Қайырбаев М. Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды.
Әнші Ә. Қашаубаев, халық ақыны Н. Баймұратов, сазгер Ж. Дәстенов, сазгер Т. Мұхаметжанов, киноактер М. Өтепбергенов, ақын М. Балыкин сияқты танымал жерлестері - бесқарағайлықтар мақтанышы.
Интернет-ресурстар:
Бесқарағай ауданы // ШҚО әкімінің ресми сайты. Билік құрлымы. Атқарушы билік. - http://www.akimvko.gov.kz/ru/rule1_7.htm (27.10.2010).
Бескарагайский район // Архивная служба ВКО. Краеведение. - http://www.arhiv.vko.gov.kz/region_08.htm (27.10.2010).
Бескарагайский район // Планета приключений: отдых, туризм, активные туры в Восточном Казахстане. - http://adventa.kz/?page=beskar (27.10.2010).
Бескарагайский район // Департамент статистики ВКО. Регионы. - http://www.shygys.stat.kz/reg/besk.html (27.10.2010).
Гос. лесной природный резерват «Семей орманы» // Vizit Kazakhstan : официальный портал Комитета индустрии туризма МТиС РК. Путеводитель. Семей. Достопримечательности. - http://visitkazakhstan.kz/ru/guide/places/view/437 (27.10.2010).
Памятники Бескарагайского района // Официальный сайт Управления культуры. Общая информация об ОУК. Памятники. - http://culturevko.gov.kz (27.10.2010).
Библиография
Шығыс Қазақстан облысы археологиялық ескерткіштерінің тізбесі = Cвод археологических памятников Восточно - Казахстанской области. - Өскемен; б. ж. : [б. и.], 2006. - 254 с
Справочник по истории административно-территориального деления Семипалатинской области 1939-1997 гг. / Управления архивами ВКО ; Центр документации новейшей истории ВКО. – Семипалатинск, 2006. - 238 с.
Справочник по истории административно-территориального деления Восточного Казахстана (1920-2002 гг.) / Управления архивами ВКО ; Государственный архив ВКО. – Усть-Каменогорск, 2005. - 590 с.
Шығыс Қазақстан облысының ономастикалық атауларының көрсеткіш-анықтамалығы [Мәтін]. - Өскемен : Рекламный Дайджест, 2008. - 136 б.
Шығыс Қазақстан облысы археологиялық ескерткіштерінің тізбесі [Мәтін]. - Өскемен : [б. ж.], 2006. - 264 б.
Шығыс Қазақстан облысы археологиялық ескерткіштерінің тізбесі = Cвод археологических памятников Восточно - Казахстанской области [Мәтін]. - Өскемен; б. ж. : [б. и.], 2006. - 254 б.
Әділет жолында [Мәтін] : Шығыс Қазақстан облысы соттарының құрылғанына 70 жыл / ред. басқарған Б. Д. Мақұлбеков ; ред. В. П. Алексеева. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2009. - 242 б.
Жексембаев, Төлеужан Сағымбекұлы. Бірлігі жарасқан Бесқарағайдың болашағы зор [Мәтін] / Т. С. Жексембаев // Семей таңы. - 2009. - 10 қыркүйек. - С. 2.
Артықбаев Ж. Ертіс бойындағы көне жер атаулары [Мәтін] / Ж. Артықбаев // Алаш. - 2008. - №1 . - С. 55-61.
Жақып Е. Туған жердің тарихына қалам тартқан ардагер [Мәтін] / Жақып Е. // Семей таңы. - 2006. - 19 қаңтар.- Б.5
Қожахметов А. Бегеннен шыққан белгілі сазгер [Мәтін] / Қожахметов А. // Ертіс өңірі. - 2008. - 6 тамыз.- Б.7.
Қожахметұлы А. Өсіп өркендеген өлке [Мәтін] / Қожахметұлы А. // Бесқарағай тынысы. - 2006. - 4 ақпан
Түкісов У. Алғашқы ұстаз [Мәтін] / Түкісов У. // Ертіс өңірі. - 2008. - 16 шілде.- Б.8,29.
Түкісов У. Омархан Жартыбаев - ұлағатты ұстаз [Мәтін] / Түкісов У. // Бесқарағай тынысы. - 2006. - 4 ақпан
Түкісов У. Нұрлыбек ақын [Мәтін] / Түкісов У. // Дидар. - 2005. - 6 желтоқсан.- Б.4
Шәріпов Е. Аудан шежіресіне үңілсек [Мәтін] : [Бесқарағай ауданының тарихынан] / Шәріпов Е. // Бесқарағай тынысы. - 1998. - 28 мамыр
Шәріпов Е. Ғажап өлке - көп ұлтты Бесқарағай [Мәтін] / Шәріпов Е. // Ертіс өңірі. - 2003. - 7 наурыз.- Б.3
Боздақтар [Мәтін] : [хабарсыз кеткен, қаза тапқан Бесқарағайлық жауынгерлер] // Бесқарағай тынысы. - 2010. - 3 сәуір.- Б.3.; 5 сәуір.- Б.3.; 17 сәуір.- Б.3.; 24 сәуір.- Б.3.
Сағимұрат, Еркежан. Есімі еліне белгісіз ерлік иесі [Мәтін] : [партизан, жерлесіміз Р. Ерғалиев жайлы естелік] / Е. Сағимұрат // Семей таңы. - 2010. - 6 мамыр.- Б.9.
Нұрлыбек Баймұратов Ұлы Отан соғысы кезінде [Мәтін] // Бесқарағай тынысы. - 2010. - 25 тамыз.- Б.4.
Мұхаметқалиұлы, Уәлихан. Ұлыларды ұлықтайды ұрпақ үшін [Мәтін] / У. Мұхаметқалиұлы // Бесқарағай тынысы. - 2011. - 26 қаңтар.- Б.3-4
Мұхамеджанов, Төлеген. Абайдың сөздерінің астарына үңілумен келемін [Мәтін] / Т. Мұхамеджанов ; әңгімелеск. С. Құсанбаев // Дидар. - 2009. - 24 қыркүйек. - С. 7.
Жұмабекова Г. Халық ақыны [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Жұмабекова Г. Алаш арысы [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Қожахметұлы А. Сенатор [Мәтін] / А. Қожахметұлы // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Жұмабекова Г. Сазгер Жоламан Дастенов [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Махмет Қайырбаев [Мәтін] : [Кеңес Одағының батыры] // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 5.
Дюсембаева, Оразбике. Бесқарағай [Мәтін] : 80-жыл / О Дюсембаева // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 26 желтоқсан. - С. 2.
Әміренов М. Берекелі Бесқарағай жерінде [Мәтін] / Әміренов М. // Дидар. - 2005. - 10 қыркүйек.- Б.4
Бесқарағай белестері [Мәтін] // Егемен Қазақстан. - 2005. - 28 қыркүйек.- Б.7
Шығыс Қазақстан облысының ономастикалық атауларының көрсеткіш-анықтамалығы [Мәтін]. - Өскемен : Рекламный Дайджест, 2008. - 136 б.
Шығыс Қазақстан облысы археологиялық ескерткіштерінің тізбесі [Мәтін]. - Өскемен : [б. ж.], 2006. - 264 б.
Шығыс Қазақстан облысы археологиялық ескерткіштерінің тізбесі = Cвод археологических памятников Восточно - Казахстанской области [Мәтін]. - Өскемен; б. ж. : [б. и.], 2006. - 254 б.
Әділет жолында [Мәтін] : Шығыс Қазақстан облысы соттарының құрылғанына 70 жыл / ред. басқарған Б. Д. Мақұлбеков ; ред. В. П. Алексеева. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2009. - 242 б.
Жексембаев, Төлеужан Сағымбекұлы. Бірлігі жарасқан Бесқарағайдың болашағы зор [Мәтін] / Т. С. Жексембаев // Семей таңы. - 2009. - 10 қыркүйек. - С. 2.
Артықбаев Ж. Ертіс бойындағы көне жер атаулары [Мәтін] / Ж. Артықбаев // Алаш. - 2008. - №1 . - С. 55-61.
Жақып Е. Туған жердің тарихына қалам тартқан ардагер [Мәтін] / Жақып Е. // Семей таңы. - 2006. - 19 қаңтар.- Б.5
Қожахметов А. Бегеннен шыққан белгілі сазгер [Мәтін] / Қожахметов А. // Ертіс өңірі. - 2008. - 6 тамыз.- Б.7.
Қожахметұлы А. Өсіп өркендеген өлке [Мәтін] / Қожахметұлы А. // Бесқарағай тынысы. - 2006. - 4 ақпан
Түкісов У. Алғашқы ұстаз [Мәтін] / Түкісов У. // Ертіс өңірі. - 2008. - 16 шілде.- Б.8,29.
Түкісов У. Омархан Жартыбаев - ұлағатты ұстаз [Мәтін] / Түкісов У. // Бесқарағай тынысы. - 2006. - 4 ақпан
Түкісов У. Нұрлыбек ақын [Мәтін] / Түкісов У. // Дидар. - 2005. - 6 желтоқсан.- Б.4
Шәріпов Е. Аудан шежіресіне үңілсек [Мәтін] : [Бесқарағай ауданының тарихынан] / Шәріпов Е. // Бесқарағай тынысы. - 1998. - 28 мамыр
Шәріпов Е. Ғажап өлке - көп ұлтты Бесқарағай [Мәтін] / Шәріпов Е. // Ертіс өңірі. - 2003. - 7 наурыз.- Б.3
Боздақтар [Мәтін] : [хабарсыз кеткен, қаза тапқан Бесқарағайлық жауынгерлер] // Бесқарағай тынысы. - 2010. - 3 сәуір.- Б.3.; 5 сәуір.- Б.3.; 17 сәуір.- Б.3.; 24 сәуір.- Б.3.
Сағимұрат, Еркежан. Есімі еліне белгісіз ерлік иесі [Мәтін] : [партизан, жерлесіміз Р. Ерғалиев жайлы естелік] / Е. Сағимұрат // Семей таңы. - 2010. - 6 мамыр.- Б.9.
Нұрлыбек Баймұратов Ұлы Отан соғысы кезінде [Мәтін] // Бесқарағай тынысы. - 2010. - 25 тамыз.- Б.4.
Мұхаметқалиұлы, Уәлихан. Ұлыларды ұлықтайды ұрпақ үшін [Мәтін] / У. Мұхаметқалиұлы // Бесқарағай тынысы. - 2011. - 26 қаңтар.- Б.3-4
Мұхамеджанов, Төлеген. Абайдың сөздерінің астарына үңілумен келемін [Мәтін] / Т. Мұхамеджанов ; әңгімелеск. С. Құсанбаев // Дидар. - 2009. - 24 қыркүйек. - С. 7.
Жұмабекова Г. Халық ақыны [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Жұмабекова Г. Алаш арысы [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Қожахметұлы А. Сенатор [Мәтін] / А. Қожахметұлы // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Жұмабекова Г. Сазгер Жоламан Дастенов [Мәтін] / Г. Жұмабекова // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 4.
Махмет Қайырбаев [Мәтін] : [Кеңес Одағының батыры] // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 12 қыркүйек. - С. 5.
Дюсембаева, Оразбике. Бесқарағай [Мәтін] : 80-жыл / О Дюсембаева // Бесқарағай тынысы. - 2009. - 26 желтоқсан. - С. 2.
Әміренов М. Берекелі Бесқарағай жерінде [Мәтін] / Әміренов М. // Дидар. - 2005. - 10 қыркүйек.- Б.4
Бесқарағай белестері [Мәтін] // Егемен Қазақстан. - 2005. - 28 қыркүйек.- Б.7
|
|
|
