kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Марқакөл ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Үлкен Нарын ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

alash aristaryҚазақстан тарихындағы тұңғыш әдеби мұражай. Абай заманында Әнияр Молдабаевтың үйі болған. Абай Семейге келген сапарында осы үйге келіп тоқтаған. Әнияр Молдабаев 1856-1934 жылдары аралығында өмір сүрген. Абай ауылының азаматы, Шыңғыс болысы, Тобықты ішінде Әнет руынан. Әкесі Қожабай ағаштан түйін түйген бесаспап шебер болған.

Әнияр ұлы Абайдың тәрбиесін көрген адам. Данышпан ақын дарынды бала Әниярды Семей қаласына әкеліп, «Русско-киргизское училищесіне» оқуға табыс етеді. Бұл  оқу орнын ХІХ ғасырдың орта тұсынан бастап қазақ балаларын оқытуға үкімет әдейі арнап ашқан. Патшаның кеңселеріне керекті қазақ тілмаштары мен көмекшілерін, жалпы ұсақ шенеуніктерді сондай мектептерде әзірлеген.

Кемеңгер жазушы Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясындағы Әниярдың прототипі Данияр Қондыбаев деген атпен берілген.

Абайдың талап етуімен Әнияр Ресейде біліп алып, адвокат куәлігін алған соң елге оралады. 1917 жылдың сәуір-мамырында «Алаш» партиясына кірген. 1917 жылы Ә.Молдабаев Семей облыстық қазақ комитетінің съезіне қатысып, оған мүше болып сайланған. Алаш облыстық комитетінің қазынашысы. Семей облысы Земствосы жиналысының мүшесі, Семей уездік қазақ соты жиналысының мүшесі, Земск банкі төрағасының орынбасары қызметтерін атқарған.
Ә.Молдабаев Семей қаласында көпес Москвиннің үйін Абайдың көмегімен сатып алған. Кейін Абай өзі бала-шағасымен келіп тоқтайтын үй болғаны мәлім.

Абай және Шәкәрім, Абайдың балалары Әбдірахман, Мағауия, Тұрағұл, Кәкітай Семейге келгенде осы үйге тоқтаған. 20-жылдары мұнда М.Әуезов, Ж.Аймауытов, М.Дулатов тұрған. Ә. Молдабаевтің өзі Алаш зиялыларының бірі болған.

Әниярдың үйі 1944-67 жылдары Абай мұражайы болды, одан 1988 жылға дейін балалар кітапханасы болып, 1990 жылы Абай мұражайына қайта берілген. 1997 жылы Мұхтар Әуезовтің 100 жылдығына орай, «Алаш арыстары – Мұхтар Әуезов» атты жаңа мұражай экспозициясы ашылды. Абай мен Алашты байланыстыратын бірден-бір үй осы болып табылады.

Қазір ғимарат Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық қорық-мұражайына қарайды.1969 жылы осы әсем үй қиратылатын нысаналар тізіміне еніп, бұзылып кете жаздады. Абайтанушы Төкен Ибрагимов облыстық атқару комитеті төрағасы Екейбай Қашағановтың қабылдауына кіріп, үйді аман алып қалды.

Оның өтінішіне Қашағанов мырза «Остановить, восстановить!» деген бұрыштама соғып берген. Сөйтіп, ғимарат қиратылатын үйлер тізімінен мемлекет қорғауындағы ескерткіштер тізіміне енеді. 

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений