kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Марқакөл ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Үлкен Нарын ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

taintyТайынты өзені көлеңкелі тар шатқалды артқа тастап, кең алқаптағы жағасында  аттас ауыл орналасқан Тарғын өзенімен қосылады.

Өзен алқабы бітік өскен жасыл шабындық, балта көрмеген қарағай мен қайың, әртүрлі жан –жануарларға толы.  Ертеректе жергілікті халық  осы маңда тазы жүгіртіп, бүркіт салып,  саятшылық құрған деседі. Кең орманды алқап пен жартасты шыңдарда бүркіт ұшып, түлкі мен құр аңдыған заман болған екен. Көк шалғында кең алқап, сарқырап ағып жатқан өзен мал өсіруге қолайлы орын.  

Ерте кезден осы алқапта киіз үйлі қазақ ауылы мекендеген.  Осы ауылда өңірге аты мәлім Бөлекей деген аңшы өмір сүріпті. Аңшының астында жүйрік аты, қолында қырағы бүркіті болған деседі. Тұяғы мықты, өзі күшті, қырағы қыран бүркіттің әр жорығы сәтті болғанға ұқсайды. Көп ұзамай Бөлтекейдің замандастары айтып жүрерліктей аңыз туындап, ұрпақтан ұрпаққа жеткен.

Бір күні жас бүркітші сол өңірдегі атақты бидің қызы Сағыншыны көріп ғашық болып қалады. Күндердің күнінде жас жігіт келіп қыздың әкесінен үйленуге рұқсат сұрайды. Өзі қатал, әрі сараң бай Бөлекейдің бүркіттен басқа ештеңесі жоқ кедей екендігін білетін. Сондықтан да жігітті менсінбей "Көзіме көрінбей жоғал! Егер қайтып келер болсаң 100 бұлғынның, 200 қасқырдың, 300 түлкінің терісін ала кел." - деп қуып жібереді. Сараң байдың қызы Сағыншы үшін сұраған қалың малы  осы болатын.

Тілегі қабыл болмаса да жас жігіт мойымады, өзінің қолынан бәрі келетініне сенімді еді. Қалың малды әкеп алдына тастағанда қыз әкесінің сараңдықтан көзі қалай жайнайтынын көз алдына еслестетіп жымиып қойды. Аңшы күзгі саятшылыққа дейін тәрбиелеп, саятқа қосу үшін биік қия шыңнан бүркіттің екі балапанын алуды ұйғарады. Бүркіттің ұясынан балапан алу өте қиын. Міне, тік құздан кемерінен аяқ–қолымен құмырсқаша жабысып, ұяға жақындай берді. Ауыздарын ашып өздерінше қорғанбақ болған бүркіттің сары ауыз балапандары Бөлекей еппен қолына алып, қой терісінен жасалған қоржынына сала бастайды. Балапандарын құтқару үшін долданған кәрі  бүркіт аңшыны айнала ұшып бүркітшінің арқасына байланған  бір уыс шөпті шоқи бастайды...

Тастың кемеріне шығып, аздап демалуды ойлаған Бөлекбай өзіне ұмтылған  ашулы құстарға мән берген жоқ. Оның ойында тек сүйіктісі Сағыншы ғана тұрған. Қалтасынан  өгіздің мүйізінен жасалған насыбай шақшасын алып, рахаттана насыбай атты. Кенет қатты түшкіріп қалғанда бейқам отырған аңшы кемерден құлап төмен құлдырай жөнелді.  Жартасқа соғылып, биік құздың түбіне құлап түсті. Көп уақыт өтпей–ақ оның жансыз денесінің үстінде балапандардың ата-анасы «той» жасайтынын ойлауға мұршасы да келмеді...

Содан бері Тайынты өзенінің бойындағы жартасты құз «Бөлекей өлген»  деп аталып кеткен екен.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений