kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

AhmerivoӨскемен қаласының іргесіндегі Ахмер ауылының атауы қайдан шыққандығы жөнінде нақты дерек жоқ. Өткен ғасырдың алпысыншы жылдары бұл ауылда әскери бригада құрылып, маңайындағы аумақ әскерилерге саяжай ретінде беріле бастаған. Ауыл тарихын қазбалай келе Тарбағатай ауылының Жетіарал ауылынан көшіп келген Ерғалиев Қанапиямен жүздестік. Алпысты алқымдаған Қанапия ағамыз ауылдың неліктен Ахмер атанғаны жөнінде былай сыр шертеді.

Осыдан бірнеше жыл бұрын ескі Ахмерде жасы тоқсанға келген Қапан есімді қария тұрған. Бip білсе сол кісі біледі деп ойладым да, үйіне іздеп бардым.. Барсам ақсақалды кәрілік жеңген екен: құлағы естімейді, көзі көрмейді. Tiл табысу өте қиын болып отырғанда оның бәйбішесі "қарағым, нені білгің келеді?" деп әңгімемізге араласты.

Мен Ахмер ауылының атауы қайдан шыққанын сұрадым. Апамыз маған әпкесінен ecтіген әңгіме сырын ағытты. "Осы ауылды орыстардың жаулап алуынан қорғап қалган Ахмер деген молда болыпты" деп әңгімесін бастап еді. Қапан ақсақалдың бәйбішесі - "Epтic өзенінің бойындағы құнарлы жерлердің барлығын орыстың көпестері иемденіп, қазақтарды жазық далаға ығыстырып жатқан кезде Ахмер деген молда қайткен күнде орыстарды қазаққа тиістермеудің амалын ойластырыпты.

Ол білімді адамдармен ақылдаса келе ауылда сауда дүкені, мешіт, не болмаса медресе болу керек деп шешіпті. Сол шешімге нық бекіп, Ахмер молда үш күннің ішінде халықты ұйымдастырып, ағаштан мешіт тұрғызыпты. Айналаның бәрі тал-терек болғандықтан, ағаш тауып құрылысты жүргізу қиынға соқпаған. Ұйымдасқан жұрт үш күннің ішінде мешіттің азан шақыратын мұнарасына дейін көтереді. Содан орыстар мешіт бар ауылға тиіспей айналып өтіп, қазақтар ата қонысынан кешпей аман қалады. Ал Ахмер молданың қашан өлгені туралы дерек жоқ", - деп сөзін аяқтаған еді aпa.

Қапан қарияның жұбайы мынадай тағы бip дерек алға тартады. Молданың көзі кеткеннен кейін мешіт сол адамның атымен "Ахмер мешіті" деп аталып кетеді. Содан бipaз жылдың ішінде Кеңес үкіметі толық орнығып, большевиктер (мешітті үкімет үйі eтіп алмақ болған) ауылдағы Абзал деген есер соқтау азаматты үгіттеп, "азан шакыратын мұнарасын бұз" деп тапсырма берген. Жалған ұранның буына мастанган ақылсыз Абзал мешіттің төбесіне шығып, мұнарасын тас-талқан етіп бұзып, қасиетті орынды кеңсеге айналдырыпты. Meшітті қиратып, елдің қарғысына іліккен Абзал екі| аяқтан мүгедек болып, жылга жетпей көз жұмады. Содан кейінгі жылдары ескі мешіт ферманың кеңсесі болған. Қазipri уақытта ескі Ахмердің ортасында аялдама бар. Соның Семейге шыға бepic күнбатыс жағында қызыл кірпіштен қаланған медпункт тұр. Сол нысан - бұрыңғы мешіт болған екен

Ахмер молданың руы - қожа болыпты. Қожалардың apғы тегі - ирандықтар. Оларды қазақтар "Қызылбастар" деп атап, eшбip руға жатпайды деп санаған. Қожалар ертеде қазактың жеріне ислам дінін тарату үшін келген екен. Өздеріекіге бөлінеді.Үйленген азаматтыңәйеліқожа болса - ұрпағын "таза қанды қожа" дейді.Үйленгендердіңбipi қожа болмаған жағдайда олар "араласқан қожа" атанады. Қожалар бір-бірінен қыз алуды жөн деп біледі.Ipreci жыл өткен сайын кеңейіп, халқының саны күн санап өcin келе жатқан Ахмер ауылының осылай аталуыныңбiз білетін сыры міне, осындай!

Өрібаев, А. Ахмер атауы қайдан шыққанын білесіз бе? / А. Өрібаев . - Мәтін // Менің өлкем . - 2016. - 25 ақпан. - Б. 7.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений