kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

«Өскеменнің ар жағында, Бұқтырманың оң жағында әлемге аян Алтай бар. Сол Алтайдың күнгейінен құбыла жаққа құлай аққан, құлай ағып Ертіс түскен, күз күзеткен Күршім бар...» деп басталатын «Ақбілек» романы естеріңізде болар?

Аймауытов, Ж. Ақбілек [Мәтін] : роман / Ж. Аймауытов. - Алматы : Раритет, 2003. - 240 б. - (Қазақ прозасы )

Жүсіпбек Аймауытов және Күршім өңірі

Akbilek dalasyӘйгілі «Ақбілек» романы Алаш арысы Ж. Аймауытовтың Алтай аймағына, дәлірек айтқанда Күршім мен Марқакөл өңірін жалғастыратын Қалғұты бойына сапар шеккен жылдары жазылғанын біреу білер, біреу білмес. Жүсіпбек Аймауытов 1914-1919 жылдары Семей мұғалімдер дайындайтын семинарияда оқығаны белгілі. Сол жылы Қалғұты бойындағы Терісайрықта тұратын Үкіртайдың Зейнолдасы да аяқтайды. Алаш басшылары қаражат бөліп, жастар үшін оқу-өнер үйірмелерін ашуды тапсырған. Ағайынды Зейнолда мен Құнапия Қалғұты мен Бөкенбай бойында мәдениет үйін ашуды қолға алған. Осы жаққа іссапармен келген жазушы осы елдің тыныс-тіршілігімен танысады. Дәриға қыздың басынан кешкен оқиғасы жазушыға қатты әсер етеді. Нәтижесінде «Ақбілек» романы туды. Ақбілектің прототипі –Дариғаның жақын құрбысы болған Сұраубай келіні Дина өткен ғасырдың 80 –ші жылдары өмірден өтті. Ақбілек туралы көптеген деректер берген... Бұл туралы жергілікті тарихшы Ә. Есқалиұлы мен қарт ұстаз, шежіреші А. Жүнісұлы тамаша естеліктер жазған. («Абай», 2009, № 2.Б.101-105.)Terisairyk zhasigy

Терісайрық жағасындағы ұзын қырқа күні бүгінге дейін «Ақбілек қырқасы» деп аталады, Ақбілек тұрмысқа шыққан Өтеулі молданың тас мешітінің қабырғасы әлі сақтаулы. Сол жер «Өтеулі мешіті» деп аталады.  Ақаш Жүнісұлы жасаған, «Ақбілек» оқиғасы болған жердің схемасы :

2011 жылы бүкіл республика көлемінде «Бір ел- бір кітап» акциясы бойынша Ж. Аймауытовтың «Ақбілек» романы оқылды. Роман оқиғасы менің туған жерім-Қалғұты – Терісайрық-Бөкенбай өңірінде өткендіктен арнайы сол жерді аралап көрдім. Сол жылы Терісайрық өзенің суы мол болып, өзеннен өте алмай, күні бүгін қабырғасы сақталған Өтеулі мешітіне жете алмадым. Тек «Ақбілек» қырқасын, Терісайрық алқабын алыстан суретке түсірдім.

Халқымыздың өткен өмірі мен тарихын, қазақ қызының тағдыр –талайын кеңінен суреттеген «Ақбілек» романының оқиғасы өрбіген Күршім өңірі туралы қысқаша осы.

Қазақтың тұңғыш романдарының бірі, алаш арысы Жүсіпбек Аймауытовтың қаламынан шыққан «Ақбілек» романы –күршімдіктер мақтанышына айналуы керек. «Әдеби орын» деп оқиға өрбіген жерге ескерткіш –белгі қоятын демеушілер табылса нұр үстіне нұр болар еді.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений