kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

mavzoley Kozy bayanНа излучине высокого правого берега речки Аягоз в Аягозском районе Восточного Казахстана, напротив аула Тансык (Тарлаулы), величественно возвышается мавзолей над могилой влюбленных Козы Корпеш и Баян Сулу.

К входу пристроено крыльцо с тремя ступенями, вокруг памятника произведено мощение камнем  с ведущей к входу дорожкой.

Древним сооружением, его необычной формой и историей, интересовались многие исследователи, историки, писатели.  Сохранились записи исследователей 19 века, посещавших памятник. 

Шокан Валиханов, побывавший у памятника в 1856 году, был поражен его высотой: «Девять человек должны были встать друг на друга, чтобы верхний дотянулся до купола». Большую ценность для современников представляют сделанные им зарисовки стоявших у памятника каменных изваяний.

По рисункам Чокана Валиханова рядом с мавзолеем располагались каменные фигуры трех женщин, держащих священную посуду, и один мужчина. По преданию одна из женщин - Баян Сулу, вторая - её сестра Айгыз, третья - старшая сестра Тансык, мужчина - Козы Корпеш.  Но  эти каменные не сохранились.

Старинная легенда о трагической любви Козы-Корпеша и Баян-Сулу гласит, что друзья с детства Сарыбай и Карабай поклялись поженить своих детей, которых еще до появления на свет обручили. Не дождавшись рождения сына, умирает во время охоты Сарыбай. Подрастающие Козы и Баян, еще не видевшие друг друга, но связанные узами брачного договора, наконец, полюбили друг друга. Проходит время и Карабай меняет жизненные планы.

Он обещает отдать свою дочь за местного палуана Кодара, спасшего однажды его отары от джута. Кодар становится преградой между влюбленными. В этом вечном треугольнике первым погиб Козы. Баян, чтобы отомстить убийце, прибегает к хитрости. Она обещает выйти замуж за Кодара, если тот выроет для нее колодец с ключевой водой. Кодар принимается за работу, углубляясь, держась за волосы Баян. Девушка неожиданно отрезает косы: Кодар проваливается в бездну и погибает. Козы Корпеш отомщен. На его могиле героиня легенды закалывает себя кинжалом.

Свет любви, оставленный двумя любящими сердцами, многие века вдохновлял поэтов и писателей. 

Говорят даже, что Пушкин, бывая в степях Оренбуржья, слышал и записал эпос о трагической любви казахских Ромео и Джульетты.

Мавзолей Козы Корпеш и Баян Сулу имеет выдающееся значение, являясь редким образцом раннесредневековой архитектуры, связанной с широко распространенными у разных народов преданиями, аккумулируя в себе целый ряд культурологических аспектов.

 

Литература

Андреев, И. Описание Средней орды киргиз-кайсаков [Текст] / И. Г. Андреев ; примеч. И. В. Ерофеева, С. Н. Муканова ; . - Астана : Алтын кітап, 2007. - 210 с.

Алтай - түркі әлемнің алтын бесігі [Мәтін]. - Өскемен : [б. и.], 2018. - Қозы Көрпеш пен Баян Сүлу кесенесі; Б. 223-226.

Алтайдан Каспийге дейін = От Алтая до Каспия [Текст] : атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана. Т. 1 : Восточный, Северный и Центральный регионы. - Алматы : [Brand Book], 2011. - 584 с.

Игибаев, С. К. Шығармашылық беттері [Мәтін] = Страницы творчества / С. К. Игибаев. - Усть-Каменогорск : [б. и.], 2011. - 420 с.

"Қозы Көрпеш-Баян Сұлу" эпосы және түркі әлемі [Мәтін] = Эпос "Козы Көрпеш - Баян Сулу" и тюркский мир : "Қозы Көрпеш-Баян Сұлу" жырының 1500 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары (Алматы, 2002. 21 маусым) = Материалы Международной научно-теоретической конференции, посввященной 1500- летию эпоса "Козы Корпеш- Баян Сулу" (Алматы, 2002. 21 июня). - Алматы : Интерпринт, 2003. - 327 б.

Марғұлан, Ә. Ежелгі жыр аңыздар [Мәтін] : Ғылыми мақалалар мен зерттеулер / Марғұлан Ә. - Алматы : Жазушы, 1985. - 367 б.

Резванцев, Б. Б. Сердцевина Евразии [Текст] : удивительное и прекрасное вокруг новой столицы Казахстана / Резванцев Б.Б., Резванцев Б.З. - Алматы : Өнер, 2003. - 192 с.

Тәбәрікұлы, С. Замана ағысы [Мәтін] : Естеліктер, мақалалар, әдеби мұралар / Тәбәрікұлы С. - Алматы : Өлке, 1998. - 188 б.

 

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений