Ұлы Отан соғысы алдында Шығыс Қазақстан аумағында 150 ден астам өнеркәсіп орындары, оның ішінде Лениногор қорғасын, Ертіс мыс балқыту зауыты, Лениногор, Соколь, Зырян Белоусов кен орындары, Лениногор, Зырян кен байыту фабрикалары сияқты металлургия өндірісінің ірі нысандары жұмыс істеп тұрды.

Семейде жеңіл және тамақ өнеркәсіп орындары - ет-консерві комбинаты, алғашқы жүн өңдеу, тері-тон комбинаттары жұмыс істеді.

Еліміздің өмірінде маңызды роль атқаратын ірі экономикалық аймақтарды фашист басқыншыларының жаулап алуына байланысты тылдағы республикалар мен облыстардың маңызы арта түсті. Соғыс өнеркәсіп орындары мен ауыл шаруашылығынан  әскери жағдайға бейімделуді талап етті.

Еліміздің батысынан көшірілген ірі кәсіпорындарды  орналастыруға Қазақстан ең тиімді аймақ болатын. 1941 жылдың күзінен бастап Шығыс Қазақстанға кәсіпорындар мен мекемелер көшіріліп әкеліне  бастады.

Семейге Осташков тері зауыты, Киев, Азов аяқ киім фабрикасы, Харьковтен “Большевичка Украины”,  Донбастан  Володар атындағы тігін фабрикалары, Харьков протез зауыты, Киев химия-фармацевтикалық зауыты, Днепропетровск фармацевтика институты қоныс аударды. Осы кәсіпорындар қысқа мерзім ішінде іске қосылып, майдан үшін алғашқы өнімдерін бере бастады. Көшірілген  зауыт, фабрикалармен қатар жаңадан кәсіпорындар іске қосылып,  бұрынғылардың жұмыс аумағы кеңейтілді.  Өскемен ГЭС-інің құрылысы тоқтаған жоқ. Киев, Воронеж комбикорм зауыты құрал-жабдықтарының  негізінде Семейде жаңадан комбикорм зауыты салынып, пайдалануға берілді. 1941 жылдың қараша айынан ірі шұға комбинатының құрлысы қолға алынды. Оған Серпуховтың  “Пролетарий” шұға фабрикасының, Мәскеудің П. Алексеев атындағы фабриканың, Карел-Фин шұға фабрикасының құрал-жабдықтары пайдаланылды. Соғыс жылдарында Семейде 9 зауыт, фабрика салынып, қалпына келтіріліп, пайдалануға берілді.

Өскеменге Симферополдің мотор жөндеу зауыты мен Орджоникидзе қаласынан “Электроцинк” зауыты көшіп келді. Лениногорскіге Люберецк элетротехникалық зауыты, Мәскеу энергетика зауыты , артиллерия мектебі орналастырылды. Зырян қаласында Ленинградтың бүкілодақтық өсімдік қорғау институты мен Полтаваның Н.В. Гоголь атындағы театры келіп орын тепті.

Тың еңбеккерлерінің қажырлы еңбектерінің нәтижесінде  Кенді Алтайдың табиғи байлықтары майданға қызмет етті. Лениногор қорғасыны, Ертіс мысы, вольфрам, қалайы, молибден сияқты т.б. элементтер әскери техника мен оқ-дәрі жасау өнеркәсібінде маңызды роль атқарды. 1942 жылы Лениногор қорғасын зауытының механикалық шеберханалары негізінде оқ-дәрі жасау өндірісі қолға алынып, 76 миллиметрлік снарядтар жасалды.  1941-1945 жылдар аралығында  лениногорлықтар 109743 тонна қорғасын құйып шығарды.

Кеңестер Одағының Европалық бөлігіндегі егін шаруашылығымен айналысатын  аудандардың  жау қолында қалуына байланысты миллиондаған әскерлер мен халықтарды азық-түлікпен қамтамасыз ету еліміздің шығыс аудандарына жүктелді. Дәнді дақылдар мен егін   жинау - ең қарапайым жолмен – техникаларды ірі қараға жегіп, қолмен жинау арқылы жүргізілді.

Жауынгерлерді азық-түлікпен қамтамасыз етуде облыс малшылары қарымды үлес қосты.  Еңбек ресурстарының жетіспеуіне қарамастан, қысқы жайылымды пайдалану, ірі қараны шалғайдағы жайылымда  ұстау тәсілдері енгізілді. Мұның өзі жайылымды тиімді пайдалануға әсерін тигізді.

Совхоздар мен колхоздарда еңбек күшіне сұраныстың қандай болғандығын мына фактіден көруге болады: 1942 жылдың басында ауылдағы әр еңбекке жарамды адамға орташа жүктеме 6 га жердегі  дәнді, техникалық дақылдарды өңдеу, әрі 14 бас малды күтіп баптау жүктелген.

Соғыс жылдарында майдан мен елге Шығыс Қазақстан еңбекшілері 21,5 млн. пұт астық, 36,6 т. ет, 25,2 мың т. май, 98 мың тоннадай сүт пен т.б. ауылшаруашылық өнімдерін жіберген.

Шығыс Қазақстанның медицина қызметкерлері Қызыл Армияның жаралы жауынгерлерін емдеуге белсене қатысты.

1941-1942 ж. аралығында  облыс аймағында 17  көшірілген госпиталь жұмыс істеді. Әскери ауруханаларға жарамды нысандар бөлінді. 1943 ж. бастап,  біздің армияның табысты шабуылдарына байланысты  әскери аурауханаларды майдан шебіне жақын ұстау керек болғандықтан тылдағы аурауханалар санын қысқарту міндеті қойылды. 1943-1944 жылдары 6 әскери аурухана, ал, 1945 ж. 2 әскери аурухана жұмыс істеді. Семей қаласындағы №№ 3593, 2449 ауруханалар көшіп келген медициналық мекемелердің ғылыми орталығы әрі клиникалық  базасы болды. Жаралылар арнайы медициналық көмек, оның ішінде сынықшы-жарақатшы, протез жасау, нейрохирургиялық, тіс-жақ жүйесін қалыпқа келтіру, терапевтік т.б. көмек түрлерін ала бастады. 1943 жылдан бастап аурухана әскери тұтқындардың арнайы контингентіне қызмет көрсетті.