Сирек кездесетін кітаптар өткен мен бүгінгінің арасын сабақтастыратын алтын желі. Сирек кітаптар – біздің жазба ескерткіштеріміз. Олардың елдің тарихын, түп тамырын зерделейтін жас ұрпақты тәрбиелеуде атқарар ролі ерекше.

Сондықтан көненің көзі, сирек кітаптарды жинақтап сақтау - мемлекеттің алдығы қатарлы міндеттерінің бірі деп түсінеміз. Ал біздің А.С.Пушкин атындағы кітапхана қорында 200 тарта сирек кітаптар бар. Олардың қатарында ең көне кітаптар, көлемі жағынан ерекше сый кітаптар, библиографиялық құнды, қайтадан басылым көрмеген кітаптар, авторлық қолтаңбасы бар кітаптар жатады.

Кітапхананың ең көне кітабы «Русский путеводитель». Бұл – шетел, оның ішінде Германия, Францияға сапарға шығатындарға арналған жол көрсеткіш. Құжат рәсімдеу, көлік жағдайы, темір жол кестесі, қонақ үй, қаражат мәселесі туралы кеңестер жазылған. С.Петербургтің И. Фишов типографиясынан 1846 жылы шыққан.

Өлке тарихына көз жүгітсек, атақты Қоянды жәрмеңкесі туралы сыр шертетін «Наше хозяйство» деген кітап ерекше қызықты болары сөзсіз. 1926 жылғы басылымда Қоянды жәрмеңкесіне қатысқан Семей губерниясы туралы ақпарат жазылған.

Ал Күршім өңірінде коллективизация қалай жүргізілді? Өткен ғасырдың 30 жылдарындағы аудан өмірі туралы Б. Тұрсынбаевтың «Айнымас достар» повесінен оқуға болады.

Аблакетка тауынан салынған жол, Өскемен ГЭС-інің құрылысы, құрылысшылардың ерен еңбегін мына «Ертіс нұры» атты кітаптан таба аласыздар.

Тағы да бір ерекше назар аударатын кітап латын харпімен шыққан. Ол Ж. Жабаевтың 75 жылдық мерейтойына арналған «Жамбылдың өлең жырлары» деп аталады.

Ал мына кітап орыс тілді оқырмандарды тұңғыш рет қазақтың Қазтуған, Ақтамберді сияқты жырауларымен, Махамбет, Шәкерімдердің отты да ойшыл поэзиясымен таныстырды. Ленинградтан басылып шыққан «Поэты Казахстана» жинағы сонысымен кұнды.

Кеңес үкіметі балаларға арнап қандай кітаптарды шығарды? Соның бір үлгісі – мына «Читальня советской школы» сериясымен шыққан кітап. Балаларға арналған қой мен ешкі туралы кітаптың мазмұны мен көркемделуіне ерекше мән берген. Малдың дене құрылысы, тұқымы туралы мәліметтер суретімен берілген. Кітаптан осы күндері жоғалып кеткен, тұқымы ерекше қойларды көруге болады.

Бізідің сирек қор кітаптардың арасында шағын мұқабалы кітаптар коллекциясы да сақталған. Олардың ең кішісінің көлемі 5,5х7,5 см. Ал кітапхананың ең көлемді кітаптарының бірі – Б. Щербаковтың «Восточный Казахстан» салмағы 5 кг артық .

Сирек кітаптар қорының тағы бір құнды бөлігі – авторлардың қолтаңбасы бар кітаптар. Бізде әйгілі балалар жазушысы Александр Волковтың, зайсандық ақын, марқұм Т.Қызықбаевтың, күршімдік М. Шаяхметовтың, Елтай Елғонның, кеше ғана арамызда жүрген талантты ақын, режиссер Рүстем Есдәулетовтың т.б. ақын-жазушылардың қолтаңбалары өз кезеңдерінің жылнамасы іспеттес.  

Сирек кітаптар – тек көненің көзі ғана емес,сонымен қатар тарихи жазба ескерткіштері. Өткеніміздің тарихи куәгері, сондықтан да өз халқыңның өткені мен өзіңді танудың мықты құралы болып табылады.