kl kz



>
Шығыс Қазақстан Интернетте
Мәдениеті мен өнері
Туристерге
Тарих беттерінен
Маңызды оқиғалар
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
ШҚО ауылдарының тарихы
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Ескерткіштер
Аудан паспорттары
Шығыс Қазақстан облысы
Шемонаиха ауданы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Семей қаласы
Курчатов қаласы
Аягөз ауданы
Абай ауданы
Бесқарағай ауданы
Бородулиха ауданы
Жарма ауданы
Көкпекті ауданы
Үржар ауданы
Уланский район
Урджарский район
Шемонаихинский район
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Абылайкит
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
ҰОС жылдарында (1941-1945) ЕҢБЕК АРМИЯСЫ қатарында болған шығысқазақстандықтар
Бейнетоптама
Шығыс Қазақстан әдебиеті
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Фэнзин фантастикалық журналы
Виртуалды көрмелер
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Экран дикторы

linka

Ертіс өзені

«Ертіс» сөзіндегі «ер» - ежелдегі түркі тілінде «жер» деген ұғымды білдірсе, «тіс» - «тес», яғни жерді үңгіп тес дегеннен қалыптасқан ұғым сыңайлы.

Осы асау Ертіс пен бипаз Үлбі туралы аңыз былай дейді:

Ертеде қарт Алтайдың ерке, тентек Ертіс деген сүйікті ұлы болған екен. Күндердің бір күнінде ол ел көру, жер көру үшін сапарға шығуға бел байлайды. Тентегін алысқа жібергісі келмеген әкесінің қарсылығына Ертіс құлақ аса қоймаған соң, Алтай оның жолына биік тау-тастан бөгет жасап қояды. Алайда, қайраты тасып тұрған жер тескіш ұл жартастарды егеп, өзіне жол салып, алысқа ұзай береді.

Амалы құрыған әке ұлының соңынан дәу тастар мен құз-жартастарды лақтыра бастайды. Сол құз-жартастар Ертіс 

Ертіс пен Үлбі өзендері

аңғарларын күні бүгінге дейін қаумалап тұр. Сәл-пәл екпінін басқан Ертіс, ендігі жерде бет-алысын солтүстікке бұрады.

Алайда, жолында таусылып бермес кедергілерден мезі болған ол қайтадан бұрқ-сарқ ашулана бастайды. Дегенмен, бұл жолғы ашуы ұзаққа бармайды. Алыстан оның құлағына сылдырай аққан бипаз Ұлпанның дауысы естіледі. Ашуы су сепкендей басылған Ертіс ағынын баяулатады. Сәлден соң Ұлпанды өзіне қосып алып, солтүстікке қарай бірге ағады. Аз жүрді ме, көп жүрді ме, әйтеуір ғашықтардың сапары ұзаққа созылыпты. Ақырында алдарынан момақан Обь өзені кезігеді. Қос өзен шаршап-шалдығып Обь өзеніне жетіп құлаған дейді.

Әдебиеттер тізімі

Есдәулет Ұ. Заман-ай... [Мәтін] : Ел мен жер жырлары / Есдәулет Ұ. - Астана : Б.ж., 1999. - 88 б.

Ерқасов, Көпен. Ағажай Алтай [Мәтін] / К. Ерқасов. - Өскемен : [б. и.], 2004. - 186 б.

Жұмағазы, Игісін. Ертістен ескен ерке жел [Мәтін] / И. Жұмағазы. - Алматы : Орхон, 2013. - 424 б.

Жанайдаров Орынбай. Қазақ жерінің 100 аңызы [Мәтін]. Т. 3. - Алматы : Сораба, 2014. - 240 б.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений