kl kz



>
Как правильно класть плитку. Как класть плитку на стену быстро. Класть плитку своими руками. Как выбрать ламинат для квартиры. Какой лучше выбрать ламинат сегодня. Какого цвета выбрать ламинат. Как правильно клеить обои. Как клеить обои на потолок вертикально. Как правильно клеить углы обоями. Интересные самоделки своими руками. Качественные самоделки своими руками фото. Самоделки для дома своими руками. Как сделать потолок в доме. Чем лучше утеплить потолок дома на сегодняшний день. Утепление потолка дома своими руками. Бизнес идеи с минимальными вложениями. Успешные идеи малого бизнеса с нуля. Прибыльные бизнес идеи. Как сделать мебель своими руками. Сделать деревянная мебель своими руками. Сделать мебель своими руками видео. Опалубка для фундамента. Как сделать опалубку для фундамента быстро. Опалубка для фундамента купить.
Аудан паспорттары
Шемонаиха ауданы
Шығыс Қазақстан облысы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Өңірлік мерзімді басылымдар
Шығыс Қазақстан Интернетте
Қала мен аудан әкімшіліктері
Мәдениеті мен өнері
Облыс басқармалары
ШҚО жұмыс орындары
Солдатты қалай іздеу керек?
Туристерге
Тарих беттерінен
Ескерткіштер
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Маңызды оқиғалар
ШҚО ауылдарының тарихы
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
Тәуелсіздік хроникасы
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Абылайкит
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Сұрапыл жылдар хроникасы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Бейнетоптама
Мультимедиялық топтама
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Виртуалды көрмелер
#Әуезов125

Қазақстан - Ұлы Дала Елі

ulydala ru

(1918-2005 жж.)

Zhurtbaev tТүсіпбек Жұртбай ұлы 1919 жылы қарапайым шаруа отбасында дүниеге келген. Әкесі Жұртбай Тоқтағұлұлы жаңадан орнаған Кеңес үкіметін қолдап, аянбай еңбек етті.

Түсіпбек жеті жылдық мектепті бітірген соң Зайсан қаласындағы педучилищеге түседі, оны ойдағыдай аяқтап, бастауыш класс мұғалімі деген мамандық алып шығады. Елде жаппай колхоздастыру басталғанда, қолдағы азын-аулақ малынан айырылған халық ашаршылыққа ұшырап, бала-шағасын асырау үшін жан-жаққа қаша бастайды. Жұртбайдың туыстары да алды шекара асып, Қытайға кетсе, арты іргелес жатқан Алтай өлкесіне қоныс аударады.

1937 жылғы саяси қуғын –сүргінге ұшыраған Жұртбай «халық жауы» деген жаламен атылып кетеді.     Түсіпбек алғашқы еңбек жолын Ақсу, Топқайың ауылдарында бастауыш кластарда мұғалім болып бастайды. Ұлы Отан соғысы басталған кезде ол Топқайың ауылында мектепте жұмыс істейтін. Алғашқылардың бірі болып, соғысқа баруға өтініш білдіреді. Бірақ оның өтінішін кейінге шегеріп, тек 1942 жылы ақпан айында қанағаттандырады. Бірақ майдан шебіне емес, еңбек армиясының қатарында жұмысқа қалдырады. Әкесі Жұртбайдың «халық жауы» деп істі болғанының зардабы баласына тиеді.

Елден шақырылған бір топ жерлестері Зияпат Ластаев, Мырзағұл Абақаев, Уәтай Асанов, Нұрсәли Қоразовтармен бірге оларды Оралдағы Свердлов қаласында орналасқан «Белка» деп аталатын соғысқа қажетті қару –жарақ шығаратын зауытқа жұмысқа тартады. Бұл заводта жоғарғы температураға шыдайтын (100 градус) металл өндіріліп, танк жасайтын, жұмыс тәулігіне екі ауысыммен атқарылатын. Соғыстағыдай атылған оқ, жарылған снаряд, оққа ұшқан жауынгерлер жоқ демесең, мұндағы жағдай да адам төзгісіз қиын еді. 12-14 сағаттық демалыссыз ауыр жұмыс істеген әр адамға 600 гр. нан мен бір мезгіл капуста көже ғана беретін.

Жүрген жерлері поляр шеңберіне жақын орналасқандықтан, қыстың қақаған аязына шыдамай үсіп, ауру-сырқауға ұшырағандар көп болды. Жұмыс жаңдайының қиындығына шыдамай, бұдан гөрі ашық майданда жүргеніміз артық деп қаншшама адам қашып та кетті. Бірде түннің бір уағында көршілес төсекте жатқан Нұрсәли Қоразов: «Әй бала, бәрі кетіп жатыр, біз де кетпейміз бе?» - деп Түсіпбекті оятады. «Қашқанда қайда барамыз, қашып кетсек ұсталамыз, қадірімізден айырыламыз, одан да не болса да шыдайық», - дейді бұл. Ол да жөн екен деп, екеуі бір тоқтамға келіп, қалып қойыпты.

Zhurtbai tusibbek

Таңертең жұмысшыларды түгендеп тексерсе, елу шақты адамнан он үш-ақ кісі қалыпты. Ал қашып кеткендер Свердлов қаласында орналасқан әскери комиссариатқа барып, жұмыстағы ауыр жағдайларын айтып, өздерін Қазақстан аумағына немесе майданның алғы шебіне жіберулерін сұрайды. Үш күн өткесін оларды қайта бұрынғы істеген жұмыстарына әкеп салады. Осыдан кейін әкімшілік жұмысшылардың жағдайына көңіл бөліп, жұмыс уақытын аз-маз қысқартып, нанның мөлшерін бір килоға дейін жеткізіп, қосымша паек беріп, жағдайларын жасайды. Тамағы тойған олар жұмыстарын да жақсы атқара бастайды.

Қатардағы жұмысшыдан бастаған Түсіпбек бригадирлікке дейін көтеріліп, Жоғарғы Командованиенің тапсырмаларын асыра орындағаны үшін бес рет ақшалай сыйлық алып, есімі Құрмет тақтасына жазылады. Осы өндірісте 4 жыл 10 ай жұмыс істеген ол 1946 жылы көкек айында еңбек армиясы қатарынан босап, елге оралады.

Мектепте ұстаздық қызметін ары қарай жалғастырып, 1948 жылы Нүрзәпия Тұрысқан қызына үйленіп, шаңырақ көтереді. Дүниеге Гүлнәр, Тұрсынғали, Жұмағали деген балалары келеді. Алайда «ажал айтып келмейді» демекші, 1958 жылы әйелі Нүрзәпия кенеттен қайтыс болады. Әйелін соңғы сапарға шығарып салып, науқандарын өткізіп, үш баламен қалған Түсіпбекке ағайын-туғандары басын құрауға кеңес береді. Ол Мәрзия Исхан қызына үйленіп, өмірінің соңына дейін сол кісімен бірге балаларын өсіріп, жеткізіп, үйлендіріп, немере сүйді.

Түсіпбек Жұртбайұлының 1946 жылдан бастап 1983 жылы қыркүйек айына, яғни құрметті демалысқа шыққанға дейінгі мұғалімдік өтілі 37 жыл. «Қазақ ССР-і халық ағарту ісінің озық қызметкері» атағын алған ұлағатты ұстаз. Қосымша «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерен еңбегі үшін» және «Еңбек ардагері» медальдарымен марапатталған.

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений